8 mei 2025
Lymebacterie stilgezet zonder antibiotica
Een veelbelovende nieuwe methode om infecties met de lymebacterie en andere spiraalvormige bacteriën te bestrijden is ontdekt door onderzoekers in het laboratorium van Cornell University in de staat New York. Deze aanpak richt zich op het uitschakelen van het motormechanisme van deze zogenoemde spirocheten, waarmee ze zich door lichaamsweefsels kunnen voortbewegen.
De rol van bacteriële beweeglijkheid
De lymebacterie is sterk afhankelijk van haar vermogen om zich binnen een gastheer (bijvoorbeeld een mens of een muis) te verplaatsen. Dankzij hun beweeglijkheid kunnen spirocheten zich door weefsels verspreiden, zich vestigen in gunstige plekken in het lichaam en tegelijk het immuunsysteem ontwijken.
Het mechanisme achter bacteriële beweging
Spirocheten bewegen zich voort met behulp van een intern, propellerachtig motormechanisme dat bestaat uit flagellen: lange, draadvormige structuren die via een haak zijn gekoppeld aan een draaiend motorgedeelte. Dit systeem stelt de bacterie in staat zich als een kurkentrekker door het lichaam te boren.
Gerichte verstoring met bestaande middelen
De onderzoekers ontdekten dat spirocheten hun bewegingsvermogen verliezen als een specifieke verbinding in dit motorsysteem wordt verstoord. Daardoor neemt hun infectievermogen aanzienlijk af. Ze testten een aantal bestaande, klinisch goedgekeurde stoffen: hexachlorofeen, triclosan en dichlorofeen. Hexachlorofeen bleek bijzonder effectief: de bacteriën verloren vrijwel volledig hun vermogen om zich voort te bewegen.
Voordelen ten opzichte van traditionele antibiotica
Antibiotica zijn momenteel de standaardbehandeling bij de ziekte van Lyme. Het nadeel is dat antibiotica niet alleen schadelijke, maar ook nuttige bacteriën in het lichaam aantasten. De nieuwe aanpak is veel gerichter en richt zich uitsluitend op de bewegingsmotor van spirocheten. Hierdoor worden de goede bacteriën in het lichaam niet aangetast.
Betekenis voor de toekomst
Hoewel bacteriële beweeglijkheid al eerder uitgebreid is onderzocht, is dit het eerste onderzoek dat zich specifiek richt op het uitschakelen van het motorsysteem van spirocheten. Deze benadering kan leiden tot een gerichtere en mogelijk effectievere behandeling, met minder bijwerkingen en minder risico op resistentie. Dit is nu vooral door onderzoek in een laboratorium vastgesteld. Er is jarenlang vervolgonderzoek nodig om vast te stellen of deze methode bij mensen veilig en werkzaam is.